Βιολογική επανατροφοδότηση – Biofeedback
Σύντομη περιγραφή – ορισμός
Η μέθοδος της βιολογικής επανατροφοδότησης ή βιοανάδρασης αποτελεί την τεχνική κατά την οποία, εσωτερικές, φυσιολογικές ή παθολογικές διεργασίες ενός ατόμου, γίνονται αντιληπτές μέσω ειδικών συσκευών, με τη μορφή οπτικών ή ακουστικών σημάτων, με σκοπό την τροποποίηση ή τον έλεγχο των διεργασιών αυτών.
Είναι μία σύγχρονη μη παρεμβατική μέθοδος, η οποία χρησιμοποιεί μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας και εξειδικευμένο λογισμικό, προκειμένου να οπτικοποιήσει τις οργανικές και ψυχολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού.
Πως γίνεται
Το biofeedback είναι μια σύγχρονη θεραπευτική μέθοδος, μέτρησης και επανεκπαίδευσης με στόχο την βελτίωση ή τον έλεγχο των μυών και της στάσης του σώματος. Διδάσκει το άτομο να αναγνωρίζει τις φυσιολογικές αντιδράσεις και να τις τροποποιεί.
Η μέθοδος χρησιμοποιείται για την ενίσχυση της αισθητηριακής πληροφόρησης που έχει ένα άτομο πάνω σε ορισμένα βιολογικά φαινόμενα του σώματός του.
Ο ρόλος της βιοανάδρασης στην Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση
Στην Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται συνήθως σχετίζονται κυρίως με την κατάσταση των μυών του θεραπευόμενου – τον μυϊκό τόνο, με σκοπό την εκπαίδευση του ατόμου για χαλάρωση ενός μυϊκού σπασμού, την επίτευξη σωστής θέσης και στάσης σώματος, ακόμα και για την ρύθμιση του άγχους, συνειδητά από το ίδιο το άτομο.
Στην φυσιατρική αποκατάσταση και εκπαίδευση, χρησιμοποιείται συνήθως το ηλεκτρομυογραφικό biofeedback.
Το μηχάνημα αποτελείται από ηλεκτρόδια με τα οποία παρακολουθείται η ηλεκτρομυογραφική δραστηριότητα ορισμένων μυών. Τα ηλεκτρόδια προσκολλώνται στο δέρμα και η εκπαίδευση είναι ανώδυνη, χωρίς τη χρήση βελόνας όπως στο κλασσικό ηλεκτρομυογράφημα.
Η εξάσκηση με το biofeedback επιτρέπει στους ασθενείς να ελέγχουν τις κινήσεις τους, να αντιλαμβάνονται και να αισθάνονται το σώμα τους και να το θέτουν υπό έλεγχο μέσω της συνεχούς επανατροφοδότησης.
Μετά από κάποια έντονη δραστηριότητα απαιτείται η επιστροφή στην ηρεμία. Αν για οποιονδήποτε λόγο το σώμα και οι μύες παραμένουν στην κατάσταση της έντασης για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε εμφανίζονται επώδυνες μυϊκές συσπάσεις και λανθασμένη στασιολογία.
Αυτά έχουν σαν αποτέλεσμα επώδυνα συμπτώματα ή χρόνιες παθήσεις.
Το Biofeedback παρεμβαίνει σε αυτόν τον κύκλο ανατροφοδότησης του πόνου, εκπαιδεύοντας τον ασθενή στο να χαλαρώνει δίνοντας στο σώμα την δυνατότητα να επιστρέψει σε κατάσταση ηρεμίας, με τελικό αποτέλεσμα την ελάττωση ή την τελική απομάκρυνση των συμπτωμάτων.
Η βιολογική επανατροφοδότηση αποτελεί ένα τρόπο για την απόκτηση ελέγχου των διαδικασιών του σώματος με στόχο την μυϊκή επανεκπαίδευση, τη χαλάρωση, την ανακούφιση από τον πόνο, την ανάπτυξη καλύτερης στάσης σώματος και πιο υγιεινών και άνετων κινητικών προτύπων ζωής.
Ενδείξεις
- Χαλάρωση των μυϊκών σπασμών σε αυχενικό σύνδρομο, οσφυαλγία, επώδυνα μυοσκελετικά σύνδρομα.
- Στην κακή στάση σώματος και το άγχος και τους μυϊκούς πόνους που μπορεί να συνδέονται με αυτό,
- Χρόνιο πόνο, συμπεριλαμβανομένου του πόνου από αρθρίτιδα και από μυϊκό σπασμό.
- Η κεφαλαλγία τάσεως ή η ημικρανία.
- Το σύνδρομο σπασμού μασητήρων και κροταφογναθικής άρθρωσης.
- Η ενδυνάμωση και η επανεκπαίδευση των μυών μετά από τραύμα, χειρουργικές επεμβάσεις και νοσήματα του νευρικού συστήματος.
- Το στρες, το άγχος, η αϋπνία, η κόπωση και η κατάθλιψη, παρεμβαίνοντας στην βελτίωση των μυϊκών σπασμών και στην στασιολογία καθώς έχει βρεθεί ότι επηρεάζει ιδιαίτερα τους ασθενείς σε αυτές τις περιπτώσεις.
Αντενδείξεις
H βιολογική επανατροφοδότηση αντενδείκνυται:
- Σε ασθενείς με βηματοδότη, ειδικά παλαιότερης τεχνολογίας,
- Σχετική αντένδειξη η εγκυμοσύνη.
Πώς εφαρμόζεται: Τρόπος λειτουργίας
Ειδικά ηλεκτρόδια, συνδεδεμένα με τη συσκευή βιολογικής επανατροφοδότησης, τοποθετούνται στο δέρμα του ασθενή στα κατάλληλα σημεία, ανάλογα με την πάθηση.
Τα ηλεκτρικά σήματα από τα σημεία αυτά καταγράφονται και προβάλλονται στην οθόνη του υπολογιστή με τον οποίο είναι συνδεδεμένη η συσκευή.
Τα σήματα αυτά είναι είτε οπτικά είτε ηχητικά και παρακολουθούνται από τον ασθενή.
Με τον τρόπο αυτό ο ασθενής εκπαιδεύεται να τα τροποποιήσει με εξατομικευμένες ασκήσεις.
Βασικός στόχος είναι η προσπάθεια επαναφοράς των οπτικοακουστικών σημάτων στο φυσιολογικό επίπεδο
Χρόνος συνεδρίας και κύκλος θεραπειών
Είναι ταχεία, απλή και αποτελεσματική μέθοδος.
Ένα τυπικό πρωτόκολλο θεραπείας περιλαμβάνει 14-21 συνεδρίες όπου η διάρκεια της καθεμίας είναι 45-60 λεπτά. Τα αποτελέσματα συνήθως είναι ορατά από τις πρώτες κιόλας συνεδρίες.
Στα χρόνια προβλήματα τα μεσοδιαστήματα των θεραπειών κυμαίνονται από 7-10 ημέρες μπορεί και περισσότερο σύμφωνα με κάποιες μελέτες.
Το άτομο μπορεί να εκπαιδευτεί να ελέγχει την ένταση στους μύες της περιοχής που υπάρχει κάποιος χρόνιος πόνος (σε αυχένα, μέση κ.α.), να διατηρεί σωστή στάση σώματος και να χαλαρώνει τον οργανισμό του.
Αυτή η γνώση μένει για πάντα και αλλάζει τη ζωή του ατόμου σε όλα τα επίπεδα. Με τη μέθοδο μαθαίνει μία καινούργια δεξιότητα που θα την θυμάται συνεχώς και αυτόματα, όπως συμβαίνει με το ποδήλατο.
Η μέθοδος αυτή απαιτεί υψηλό επίπεδο συνεργασίας ασθενούς – θεραπευτή και ησυχία ώστε να υπάρχει συγκέντρωση του ασθενούς και υψηλό νοητικό επίπεδο
Μηχανήματα βιοανάδρασης.
Υπάρχει μια ποικιλία μηχανημάτων ανάλογα με το είδος της θεραπείας που εξαρτάται από τις παθήσεις και τις ανάγκες των ασθενών στους οποίους απευθύνεται ο θεραπευτής.
Τα μηχανήματα της Βιοανάδρασης είναι ιατρικά εργαλεία, πιστοποιημένο και ελεγμένα. Για το λόγο αυτό οι μετρήσεις με αυτά είναι αντικειμενικές, αξιόπιστες και πραγματικές.
Πλεονεκτήματα
Η μέθοδος αυτή είναι:
Ανώδυνη
Μη παρεμβατική
Χωρίς παρενέργειες,
Εύκολη και καλά ανεκτή από τους θεραπευόμενους
Εφαρμόζεται παράλληλα με άλλες θεραπείες φαρμακευτικές ή μη
Τα αποτελέσματα μένουν μόνιμα στους θεραπευόμενους, καθώς δημιουργούνται νέα συναπτικά εγκεφαλικά μονοπάτια, απαλλάσσοντας τους από πολλές δυσίατες με τις συμβατικές μεθόδους καταστάσεις και παθήσεις.
Συμπερασματικά
Τα μηχανήματα της Βιοανάδρασης είναι ιατρικά εργαλεία, πιστοποιημένο και ελεγμένα. Για το λόγο αυτό οι μετρήσεις με αυτά είναι αντικειμενικές, αξιόπιστες και πραγματικές.
Πλεονεκτήματα
Η μέθοδος αυτή είναι:
Ανώδυνη
Μη παρεμβατική
Χωρίς παρενέργειες,
Εύκολη και καλά ανεκτή από τους θεραπευόμενους
Εφαρμόζεται παράλληλα με άλλες θεραπείες φαρμακευτικές ή μη
Τα αποτελέσματα μένουν μόνιμα στους θεραπευόμενους, καθώς δημιουργούνται νέα συναπτικά εγκεφαλικά μονοπάτια, απαλλάσσοντας τους από πολλές δυσίατες με τις συμβατικές μεθόδους καταστάσεις και παθήσεις.
Συμπερασματικά
Τα μηχανήματα της Βιοανάδρασης είναι ιατρικά εργαλεία, πιστοποιημένο και ελεγμένα. Για το λόγο αυτό οι μετρήσεις με αυτά είναι αντικειμενικές, αξιόπιστες και πραγματικές.
Πλεονεκτήματα
Η μέθοδος αυτή είναι:
Ανώδυνη
Μη παρεμβατική
Χωρίς παρενέργειες,
Εύκολη και καλά ανεκτή από τους θεραπευόμενους
Εφαρμόζεται παράλληλα με άλλες θεραπείες φαρμακευτικές ή μη
Τα αποτελέσματα μένουν μόνιμα στους θεραπευόμενους, καθώς δημιουργούνται νέα συναπτικά εγκεφαλικά μονοπάτια, απαλλάσσοντας τους από πολλές δυσίατες με τις συμβατικές μεθόδους καταστάσεις και παθήσεις.
Συμπερασματικά
Η μέθοδος της Βιοανάδρασης βασίζεται στη διαδικασία της μάθησης, και μάλιστα στην επανεκπαίδευση των εγκεφαλικών λειτουργιών, οπότε ο καθένας μπορεί να εκπαιδευτεί στην διαχειριστή των φυσιολογικών του λειτουργιών και του άγχους, φτάνει να μπει στη διαδικασία και να έχει θέληση συνεργασίας.
Κυρίως όμως να έχει τη διάθεση να αναλάβει ο ίδιος το κομμάτι της θεραπείας του που έχει σχέση με το να αντιλαμβάνεται τη γλώσσα και τις πληροφορίες από το ίδιο του σώμα, με κατανόηση και αγάπη.
Το άτομο παρακολουθεί και παρατηρεί τις φυσιολογικές του λειτουργίες και αντιλαμβάνεται τον τρόπο που η κατάσταση των μυών και η στάση του σώματος τις επηρεάζει.
Με την βοήθεια του θεραπευτή εκπαιδεύεται ώστε να ελέγχει συνηδητά τους μυες της περιοχής που έχει πρόβλημα και τη στάση του σώματός του βρίσκοντας ανακούφιση από τον πόνο και προλαμβάνοντας μια υποτροπή της πάθησής του.
Η Βιοανάδραση έχει εξαιρετικά αποτελέσματα, μπορεί να λειτουργήσει και σε συνδυασμό με άλλες θεραπευτικές μεθόδους, εστιάζοντας έμφαση στην εκπαίδευση, την ενεργό συμμετοχή του θεραπευόμενου και την καλή σχέση ιατρού – ασθενούς.
Βιβλιογραφία.
- Giggins OM, Persson UM, Caulfield B. Biofeedback in rehabilitation. J Neuroeng Rehabil. 2013;18(10):60. doi: 10.1186/1743-0003-10-60. [PMC free article] [PubMed] [Cross Ref]
- Sielski R, Rief W, Glombiewski JA. Efficacy of Biofeedback in Chronic back Pain: a Meta-Analysis. Int J Behav Med. 2017 Feb;24(1):25-41. doi: 10.1007/s12529-016-9572-9.
- Zohre Najafi, Fariborz Rezaeitalab, 2Mohsen Yaghubi, Zahra Sadat Manzari. The Effect of Biofeedback on the Motor- Muscular Situation in Rehabilitation of Stroke Patients: a Randomized Controlled Trial. J Caring Sci. 2018 Jun; 7(2): 89–93. Published online 2018 Jun 1. doi: 10.15171/jcs.2018.014. PMCID: PMC6029654 PMID: 29977879
- Arden K, Fatoye F, Yeowell G. Evaluation of a rolling rehabilitation programme for patients with non-specific low back pain in primary care: an observational cohort study. J Eval Clin Pract. 2017;23(2):272–278. doi: 10.1111/jep.12595. [PubMed] [Cross Ref]
- Barone Gibbs B, Hergenroeder AL, Perdomo SJ, Kowalsky RJ, Delitto A, Jakicic JM. Reducing sedentary behaviour to decrease chronic low back pain: the stand back randomised trial. Occup Environ Med. 2018. 10.1136/oemed-2017-104732. [PubMed]
- Chehadi O, Rusu AC, Konietzny K, Schulz E, Köster O, Schmidt-Wilcke T, Hasenbring MI. Brain structural alterations associated with dysfunctional cognitive control of pain in patients with low back pain. Eur J Pain. 2017 [PubMed]
- Kristallia Vitoula, Annalena Venneri, Giustino Varrassi, Antonella Paladini, Panagiota Sykioti, Joy Adewusi, and Panagiotis Zis.Behavioral Therapy Approaches for the Management of Low Back Pain: An Up-To-Date Systematic Review. Pain Ther. 2018 Jun; 7(1): 1–12. Published online 2018 May 16. doi: 10.1007/s40122-018-0099-4, PMCID: PMC5993685, PMID: 29767395
